Smalec z chrupiącym chlebem i kiszonym ogórkiem to dla wielu smak dzieciństwa, symbol wiejskich stołów i biesiad. Jednak nie wszyscy mogą lub chcą spożywać produkty pochodzenia zwierzęcego. Na szczęście kuchnia roślinna pełna jest kreatywnych rozwiązań – jednym z nich jest wegański smalec z białej fasoli z oliwą z oliwek, jabłkiem i aromatycznymi ziołami. Gładki, kremowy, lekko słodki od jabłka i głęboki w smaku dzięki podsmażanej cebuli – smakuje zaskakująco podobnie do tradycyjnej wersji, ale jest lżejszy i zdrowszy. Idealny do kanapek, grzanek, jako dip lub pasta do warzyw.
Składniki na 2 małe słoiczki
-
1 puszka białej fasoli (ok. 240 g po odsączeniu) lub 200 g suchej fasoli ugotowanej
-
2 średnie cebule
-
1 jabłko (najlepiej lekko kwaśne, np. szara reneta, antonówka)
-
4 łyżki oliwy z oliwek extra virgin
-
1 łyżka sosu sojowego (opcjonalnie dla głębi smaku)
-
1 łyżeczka majeranku
-
½ łyżeczki tymianku
-
sól i świeżo mielony pieprz do smaku
-
(opcjonalnie) ½ łyżeczki wędzonej papryki lub odrobina płatków chili
Przygotowanie krok po kroku
1. Przygotowanie fasoli
Jeśli korzystasz z suchej fasoli – namocz ją przez noc, następnie ugotuj do miękkości (ok. 1–1,5 h). Jeśli używasz fasoli z puszki – odsącz ją na sitku i przepłucz pod bieżącą wodą. Odstaw do odsączenia.
2. Podsmażanie cebuli
Cebulę obierz i pokrój w drobną kostkę. Na patelni rozgrzej 2 łyżki oliwy, wrzuć cebulę i smaż na małym ogniu, aż stanie się złocista i lekko skarmelizowana – to klucz do uzyskania głębokiego, „mięsnego” smaku. Pod koniec dodaj pokrojone w drobną kostkę jabłko. Smaż razem przez 5–7 minut, aż jabłko się zmiękczy i lekko rozpada. Odstaw do przestygnięcia.
3. Miksowanie składników
Do kielicha blendera wrzuć fasolę, podsmażoną cebulę z jabłkiem, pozostałe 2 łyżki oliwy, przyprawy i – jeśli używasz – sos sojowy. Zblenduj całość na gładką pastę. Jeśli masa jest zbyt gęsta, dodaj odrobinę ciepłej wody lub oliwy. Dopraw do smaku – wegański smalec powinien być intensywny, lekko pikantny, z wyraźną nutą ziół i słodyczą jabłka.
4. Chłodzenie i przechowywanie
Gotowy smalec przełóż do słoiczków lub zamykanych pojemników. Przechowuj w lodówce do 5 dni. Smakuje najlepiej po kilku godzinach chłodzenia, gdy aromaty się przegryzą.
Sposób podania
Podawaj smalec z:
-
kromką świeżego żytniego chleba
-
chrupiącymi grzankami czosnkowymi
-
ogórkiem kiszonym lub konserwowym
-
rzodkiewką, kiełkami, cebulą dymką
-
plackami ziemniaczanymi lub chlebkiem naan
Możesz też wykorzystać go jako:
-
pastę do wrapów lub tortilli
-
dip do warzyw (np. marchewki, selera naciowego)
-
nadzienie do wytrawnych naleśników lub pierogów
-
bazę pod roślinny pasztet
Dlaczego to działa? – sekret smakowitości
Choć wegański smalec nie zawiera ani grama tłuszczu zwierzęcego, jego smak jest głęboki i zaskakująco „tradycyjny”. Wszystko dzięki odpowiedniemu balansowi składników:
-
biała fasola – kremowa i neutralna, tworzy bazę, która przypomina konsystencję smalcu
-
oliwa z oliwek – nadaje tłustości, ale jest lekkostrawna i zdrowa
-
cebula – skarmelizowana, intensywna i słodkawa, daje głęboki, znajomy smak
-
jabłko – przełamuje słodycz cebuli i nadaje lekkiej kwaskowatości
-
zioła – majeranek i tymianek przywołują klasyczne smaki kuchni polskiej
Wariacje smakowe
-
Z czosnkiem – dodaj 1–2 ząbki czosnku podczas smażenia cebuli
-
Z suszoną śliwką – dodaj pokrojoną drobno suszoną śliwkę – podbije smak „wędzonki”
-
Z olejem kokosowym – zamiast części oliwy, dodaj łyżkę rafinowanego oleju kokosowego (bez zapachu)
-
Z musztardą – łyżeczka ostrej musztardy nada charakterystycznej pikanterii
-
Z czarnuszką lub kminkiem – do posypania na wierzch dla dodatkowego aromatu
Dlaczego warto?
Ten przepis nie tylko jest pyszną roślinną alternatywą dla tradycyjnego smalcu, ale ma też szereg zalet:
-
jest wegański – odpowiedni dla osób na diecie roślinnej i alergików
-
jest zdrowszy – zawiera błonnik, białko i zdrowe tłuszcze
-
jest prosty – nie wymaga trudno dostępnych składników
-
jest tani – bazuje na produktach, które często mamy w domu
-
jest ekologiczny – ślad węglowy i wodny jest znacznie niższy niż w przypadku smalcu zwierzęcego
Porady i triki
-
Fasolę można zamienić na ciecierzycę – otrzymasz wariację w stylu hummusu
-
Jeśli chcesz uzyskać wyrazisty smak, użyj oliwy z dodatkiem czosnku lub ziół
-
Zblenduj tylko część masy, a drugą zostaw bardziej „grudkowatą” – efekt tekstury będzie ciekawszy
-
Smalec można pasteryzować w słoikach i trzymać dłużej
Podsumowanie
Wegański smalec z fasoli z oliwą i jabłkiem to doskonała alternatywa dla tradycyjnego smalcu – bez kompromisów smakowych, za to z korzyścią dla zdrowia i planety. Dzięki połączeniu białej fasoli, cebuli, oliwy i jabłka powstaje kremowa, aromatyczna pasta, która zadowoli zarówno wegan, jak i osoby jedzące mięso. To idealny przepis na domowy klasyk w nowoczesnej, roślinnej wersji.
