Oliwa z oliwek, zwłaszcza extra virgin, od wieków jest ceniona nie tylko za swoje walory kulinarne, ale również za korzyści zdrowotne. W ostatnich dekadach liczba badań naukowych poświęconych właściwościom leczniczym oliwy z oliwek znacznie wzrosła, potwierdzając jej korzystny wpływ na zdrowie. W szczególności, oliwa z oliwek odgrywa ważną rolę w prewencji i leczeniu chorób przewlekłych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca, choroby zapalne oraz niektóre rodzaje nowotworów. W tym artykule przyjrzymy się, jak oliwa z oliwek może wspierać zdrowie i jakie mechanizmy stoją za jej prozdrowotnym działaniem.
Składniki odżywcze oliwy z oliwek
Oliwa z oliwek extra virgin jest bogata w składniki odżywcze, które mają znaczący wpływ na zdrowie:
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe (MUFA): głównie kwas oleinowy, który wspiera zdrowie serca.
Polifenole: antyoksydanty, które chronią komórki przed stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi.
Witamina E: silny antyoksydant, który wspiera zdrowie skóry i układu odpornościowego.
Składniki przeciwzapalne: takie jak oleocanthal, który działa podobnie do ibuprofenu.
Oliwa z oliwek a choroby sercowo-naczyniowe
1. Poprawa profilu lipidowego
Oliwa z oliwek pomaga obniżyć poziom cholesterolu LDL („złego” cholesterolu) i zwiększa poziom HDL („dobrego” cholesterolu). Badania wykazują, że regularne spożywanie oliwy z oliwek może zmniejszyć ryzyko miażdżycy i chorób serca.
2. Obniżenie ciśnienia krwi
Badania pokazują, że polifenole zawarte w oliwie z oliwek mogą pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi. Oliwa z oliwek wspiera także elastyczność naczyń krwionośnych, co przyczynia się do lepszego przepływu krwi.
3. Ochrona przed stanami zapalnymi
Oliwa z oliwek działa przeciwzapalnie, co jest kluczowe w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym. Przewlekłe stany zapalne są jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju chorób serca.
Oliwa z oliwek a cukrzyca
1. Kontrola poziomu cukru we krwi
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w oliwie z oliwek mogą pomóc w stabilizacji poziomu cukru we krwi. Badania wykazują, że dieta bogata w oliwę z oliwek może poprawić wrażliwość na insulinę i zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.
2. Wspomaganie odchudzania
Oliwa z oliwek może wspomagać proces odchudzania poprzez zwiększenie uczucia sytości i redukcję spożycia kalorii. Utrzymanie zdrowej wagi jest kluczowe w zapobieganiu i leczeniu cukrzycy.
Oliwa z oliwek a choroby zapalne
1. Reumatoidalne zapalenie stawów
Oliwa z oliwek, dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, może łagodzić objawy reumatoidalnego zapalenia stawów. Oleocanthal, naturalny związek fenolowy, działa podobnie do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NSAID), zmniejszając ból i stan zapalny.
2. Choroby jelit
Badania wskazują, że oliwa z oliwek może mieć korzystny wpływ na zdrowie jelit, pomagając w leczeniu chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Jej właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne wspierają zdrowie błony śluzowej jelit.
Oliwa z oliwek a nowotwory
1. Właściwości antyoksydacyjne
Antyoksydanty zawarte w oliwie z oliwek, takie jak witamina E i polifenole, chronią komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, które mogą prowadzić do rozwoju nowotworów.
2. Działanie przeciwnowotworowe
Badania laboratoryjne i epidemiologiczne sugerują, że oliwa z oliwek może mieć działanie przeciwnowotworowe, zwłaszcza w przypadku raka piersi, prostaty i jelita grubego. Polifenole zawarte w oliwie z oliwek mogą hamować wzrost komórek nowotworowych i indukować ich apoptozę (programowaną śmierć komórkową).
Jak włączyć oliwę z oliwek do codziennej diety
1. Gotowanie i smażenie
Oliwa z oliwek jest doskonała do smażenia, duszenia i pieczenia na średnim ogniu. Można jej używać do przygotowywania mięsa, ryb, warzyw i innych potraw.
2. Sałatki i dressingi
Oliwa z oliwek jest idealna do sałatek i dressingów. Można ją połączyć z octem balsamicznym, sokiem z cytryny, musztardą i różnymi ziołami, tworząc smaczne i zdrowe dressingi.
3. Jako dodatek do potraw
Oliwa z oliwek może być używana jako dodatek do gotowych potraw. Skropienie nią pieczywa, makaronu, warzyw czy ryb dodaje smaku i wartości odżywczych.
4. Spożywanie na surowo
Najwięcej korzyści zdrowotnych przynosi spożywanie oliwy z oliwek na surowo. Można ją dodawać do smoothie, jogurtów, a nawet spożywać bezpośrednio po łyżeczce.
Podsumowanie
Oliwa z oliwek, zwłaszcza extra virgin, ma udowodnione korzyści zdrowotne, które mogą wspierać leczenie i prewencję chorób przewlekłych. Dzięki wysokiej zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, polifenoli i witaminy E, oliwa z oliwek pomaga poprawić profil lipidowy, obniżyć ciśnienie krwi, kontrolować poziom cukru we krwi, łagodzić stany zapalne i chronić przed nowotworami. Regularne spożywanie oliwy z oliwek może znacząco poprawić ogólną kondycję zdrowotną i wspierać leczenie różnych schorzeń. Włączenie oliwy z oliwek do codziennej diety to prosty i smaczny sposób na cieszenie się jej prozdrowotnymi właściwościami.
