Kluski śląskie – okrągłe, delikatne ziemniaczane kluski z charakterystycznym wgłębieniem – to klasyka polskiej kuchni. Najczęściej podaje się je z mięsnym sosem lub gęstym grzybowym sosem na bazie śmietany. Jednak dziś pokażemy Ci, jak przenieść ten tradycyjny smak w nowoczesność – bez śmietany, bez ciężkich dodatków, za to z dobrą oliwą z oliwek i aromatycznym białym winem. To lekka, ale nadal pełna smaku wersja, która zachowuje ducha kuchni śląskiej, jednocześnie stając się przyjazna dla wegetarian i osób unikających nabiału.
Składniki na 4 porcje:
Na kluski śląskie:
-
1 kg ugotowanych ziemniaków (najlepiej mączystych, np. typu C)
-
ok. 250 g mąki ziemniaczanej (¼ masy ziemniaków)
-
1 jajko (opcjonalnie, dla elastyczności)
-
sól do smaku
Na sos grzybowy:
-
300 g świeżych grzybów (borowiki, podgrzybki lub pieczarki brązowe)
-
2 łyżki oliwy z oliwek extra virgin
-
1 cebula szalotka lub klasyczna
-
1 ząbek czosnku
-
150 ml wytrawnego białego wina
-
200 ml bulionu warzywnego
-
1 łyżeczka posiekanych świeżych ziół (tymianek, natka pietruszki, majeranek)
-
sól, pieprz, szczypta gałki muszkatołowej
Przygotowanie krok po kroku:
1. Gotowanie ziemniaków i przygotowanie ciasta
Ziemniaki obieramy, kroimy i gotujemy w osolonej wodzie do miękkości. Odcedzamy i dokładnie odparowujemy (można na chwilę włożyć do garnka i podgrzać na małym ogniu bez pokrywki). Przeciskamy przez praskę lub dokładnie tłuczemy. Po przestudzeniu (powinny być ciepłe, ale nie gorące), wykładamy ziemniaki na stolnicę lub blat, dzielimy masę na cztery równe części, jedną z nich usuwamy i w to miejsce wsypujemy mąkę ziemniaczaną. Dodajemy z powrotem odjętą część i – jeśli chcemy – jajko. Zagniatamy jednolite, elastyczne ciasto.
2. Formowanie klusek śląskich
Z ciasta formujemy kulki wielkości orzecha włoskiego i w każdej robimy charakterystyczne wgłębienie palcem. Uważamy, by kluski były równej wielkości – dzięki temu równomiernie się ugotują.
3. Gotowanie klusek
W dużym garnku zagotowujemy wodę z solą. Zmniejszamy ogień, tak aby woda tylko lekko bulgotała. Wkładamy partiami kluski i gotujemy 2–3 minuty od momentu wypłynięcia na powierzchnię. Wyjmujemy łyżką cedzakową i odkładamy na półmisek. Możemy je później delikatnie podsmażyć na oliwie lub podać od razu.
Przygotowanie sosu grzybowego na oliwie i białym winie
1. Przygotowanie grzybów
Grzyby dokładnie czyścimy i kroimy w plasterki lub cząstki. Na dużej patelni rozgrzewamy oliwę z oliwek. Dodajemy posiekaną cebulę i smażymy do zeszklenia. Następnie wrzucamy grzyby i smażymy na średnim ogniu przez 5–7 minut, aż odparują wodę i lekko się zarumienią.
2. Deglasowanie i duszenie
Dodajemy przeciśnięty czosnek, a po chwili wlewamy białe wino. Gotujemy przez 2–3 minuty, aż alkohol odparuje. Następnie dodajemy bulion warzywny, przyprawy i świeże zioła. Dusimy sos na wolnym ogniu przez 8–10 minut, aż zgęstnieje. Jeśli chcemy uzyskać bardziej kremową konsystencję – część sosu można zmiksować blenderem i połączyć z resztą.
Jak podawać kluski z sosem grzybowym?
Na talerz wykładamy kluski śląskie, polewamy je gorącym sosem grzybowym i posypujemy świeżymi ziołami. Można dodać:
-
świeżo zmielony pieprz
-
kilka kropli dobrej oliwy z oliwek na wierzch
-
rukolę lub kiełki jako dekorację
-
opcjonalnie: grubo starty parmezan lub płatki drożdżowe dla wersji wegańskiej
Dlaczego warto używać oliwy z oliwek zamiast śmietany?
Oliwa z oliwek to nie tylko alternatywa dla masła czy śmietany – to pełnoprawny składnik, który wnosi do sosu:
-
głębię smaku, podkreślając aromaty grzybów i ziół,
-
zdrowe tłuszcze jednonienasycone wspierające metabolizm i serce,
-
naturalny połysk i aksamitną konsystencję bez użycia nabiału.
Wybierając delikatną oliwę extra virgin (np. z nutą orzecha lub ziół), wzbogacisz sos nie tylko zdrowotnie, ale i kulinarnie.
Wariacje smakowe
-
Wegańska wersja – pomiń jajko w kluskach i użyj bulionu warzywnego, bez sera
-
Wersja z suszonymi grzybami – namocz wcześniej i użyj w sosie dla intensywniejszego smaku
-
Dodatki – podsmażone cebulki perłowe, grillowany por, karmelizowana marchew
-
Zamiast klusek śląskich – gnocchi, ziemniaki pieczone lub kasza gryczana
Przechowywanie i odgrzewanie
Kluski można przechowywać w lodówce do 3 dni – najlepiej lekko skropione oliwą, by się nie sklejały. Sos przechowujemy osobno. Całość można odgrzewać na parze, w piekarniku lub na patelni. Świetnie sprawdzą się również jako:
-
lunch do pracy,
-
kolacja na ciepło,
-
baza do zapiekanki z warzywami i ziołami.
Podsumowanie: klasyka w nowej odsłonie
Kluski śląskie z sosem grzybowym na oliwie i białym winie to propozycja, która łączy tradycję z lekkością kuchni śródziemnomorskiej. Zamiast tłustej śmietany – zdrowa oliwa. Zamiast ciężkiej, mięsnej bazy – aromatyczne grzyby, zioła i białe wino. To danie, które zadowoli zarówno miłośników klasyki, jak i osoby poszukujące nowych, zdrowych inspiracji. Spróbuj raz – i przekonaj się, jak prostą potrawę można zamienić w wykwintną kolację.
