Rafinacja oleju to proces, który ma na celu usunięcie z surowego oleju zanieczyszczeń oraz substancji niepożądanych, aby uzyskać produkt końcowy o pożądanych właściwościach fizykochemicznych i sensorycznych. Proces ten jest niezbędny, aby olej nadawał się do konsumpcji i mógł spełniać wymagania jakościowe stawiane przez przepisy oraz oczekiwania konsumentów. Rafinacja obejmuje kilka kluczowych etapów, z których każdy ma swoje specyficzne zadania i znaczenie. W niniejszym artykule przyjrzymy się poszczególnym etapom rafinacji oleju.

Etapy rafinacji oleju

1. Degumming (usuwanie gum)

Degumming to pierwszy etap rafinacji, który ma na celu usunięcie fosfolipidów, wosków oraz innych substancji hydrofilowych obecnych w surowym oleju. Proces ten polega na dodaniu wody lub roztworu kwasów do oleju, co powoduje wytrącenie się fosfolipidów i tworzenie się osadów, które są następnie usuwane. W wyniku tego etapu uzyskuje się olej o mniejszej zawartości zanieczyszczeń i bardziej stabilny w dalszych procesach przetwarzania.

2. Neutralizacja (usuwanie wolnych kwasów tłuszczowych)

Neutralizacja, zwana także odkwaszaniem, polega na usunięciu wolnych kwasów tłuszczowych (FFA) z oleju. Proces ten przeprowadza się zazwyczaj poprzez dodanie roztworu wodorotlenku sodu (NaOH) do oleju, co prowadzi do neutralizacji kwasów tłuszczowych i powstania mydeł, które są następnie usuwane. Dzięki temu etapowi olej staje się mniej kwaśny, co poprawia jego smak i trwałość.

3. Bielenie (usuwanie pigmentów)

Bielenie to etap, w którym usuwane są barwniki i inne substancje nadające olejowi niepożądany kolor. Proces ten polega na dodaniu do oleju adsorbentów, takich jak ziemia bieląca czy węgiel aktywny, które wiążą się z barwnikami i zanieczyszczeniami, a następnie są usuwane przez filtrację. W wyniku bielenia olej staje się jaśniejszy i bardziej klarowny.

4. Dezodoryzacja (usuwanie zapachów i smaków)

Dezodoryzacja to proces polegający na usunięciu z oleju substancji lotnych, które nadają mu niepożądany zapach i smak. Etap ten przeprowadza się zazwyczaj w wysokiej temperaturze i pod niskim ciśnieniem, przepuszczając przez olej parę wodną. Dzięki dezodoryzacji olej staje się neutralny pod względem zapachu i smaku, co zwiększa jego atrakcyjność dla konsumentów.

5. Winteryzacja (usuwanie wosków)

Winteryzacja to etap polegający na usunięciu wosków z oleju, które mogą powodować jego zmętnienie w niskich temperaturach. Proces ten polega na schłodzeniu oleju do niskiej temperatury, co powoduje wytrącenie się wosków, które są następnie usuwane przez filtrację. Dzięki winteryzacji olej pozostaje klarowny nawet w chłodnych warunkach.

Podsumowanie

Rafinacja oleju to złożony proces składający się z kilku kluczowych etapów, które mają na celu uzyskanie produktu końcowego o wysokiej jakości. Każdy etap ma swoje specyficzne zadania i znaczenie, a ich prawidłowe przeprowadzenie jest niezbędne, aby uzyskać olej o pożądanych właściwościach fizykochemicznych i sensorycznych. Dzięki rafinacji olej staje się odpowiedni do konsumpcji, spełniając jednocześnie wymagania jakościowe i oczekiwania konsumentów.