Makaron Lasagne

Skąd nazwa lasagne?

Nazwa „lasagne” ma fascynującą i dość długą historię, której korzenie sięgają starożytnej Grecji. Wywodzi się od greckiego słowa „laganon”, które oznaczało szeroki, płaski arkusz ciasta, wykorzystywany w ówczesnej kuchni do przygotowania różnych potraw. Z biegiem czasu termin ten został zaadoptowany przez starożytnych Rzymian jako „lasanum”, oznaczając naczynie kuchenne, rodzaj płaskiego garnka wykorzystywanego do gotowania i pieczenia potraw przypominających współczesną lasagne. W języku łacińskim „lasanum” dosłownie opisywało właśnie takie naczynie.

Na przestrzeni wieków słowo „lasanum” przeszło kolejne transformacje językowe, aż wreszcie w średniowieczu ukształtowało się włoskie słowo „lasagne”, używane do określenia zarówno samych arkuszy ciasta, jak i popularnego dania. Z biegiem lat „lasagne” zyskało ogromną popularność w całej Italii, a następnie na całym świecie. Dzisiaj, gdy mówimy „lasagne”, natychmiast kojarzymy to słowo z niezwykle smaczną i pożywną potrawą, która składa się z cienkich, prostokątnych płatów makaronu przekładanych warstwami różnorodnych składników, takich jak mięso, sos pomidorowy, beszamel i ser, a następnie zapiekanych w piecu, aż do uzyskania złocistego, chrupiącego wierzchu.

Czy lasagne pochodzi z Włoch?

Choć lasagne jest dziś uważana za jedno z najbardziej włoskich dań na świecie, jej początków można szukać znacznie dalej niż na terenie dzisiejszych Włoch. Pierwotnie, jak wspomniano wcześniej, płaty ciasta przypominające lasagne pojawiały się już w starożytnej Grecji, skąd pomysł na danie migrował na teren starożytnego Rzymu. W Rzymie przygotowywano różnego rodzaju potrawy, w których płaskie arkusze ciasta były podstawowym składnikiem. Jednak to właśnie Włosi, zwłaszcza mieszkańcy regionu Emilia-Romania, doprowadzili ten prosty pomysł kulinarny do perfekcji, tworząc recepturę, którą znamy dzisiaj jako klasyczną lasagne.

W średniowiecznych kronikach kuchni włoskiej można znaleźć wiele odniesień do potrawy podobnej do współczesnej lasagne, której popularność rosła na przestrzeni stuleci. Region Emilia-Romania, a w szczególności Bolonia, uważana jest za miejsce, gdzie tradycyjna receptura na lasagne została ostatecznie dopracowana. To właśnie tam zaczęto systematycznie przekładać płaty ciasta warstwami sosów, mięsa oraz sera, nadając daniu formę, która dziś rozpoznawalna jest niemal na całym świecie jako typowo włoska potrawa. Dzięki włoskim emigrantom lasagne szybko stała się popularna również poza granicami Italii, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej.

Jakie są rodzaje lasagne?

Lasagne, choć najczęściej kojarzona jest z klasyczną wersją z Bolonii – czyli Lasagne alla Bolognese – posiada mnóstwo wariacji regionalnych oraz indywidualnych interpretacji, które sprawiają, że każdy może znaleźć coś dla siebie. Klasyczna lasagne bolońska jest najbardziej znaną wersją tego dania, w której płaty makaronu są przekładane bogatym sosem mięsnym ragù, kremowym beszamelem oraz parmezanem. Jednakże w różnych regionach Włoch można spotkać również inne odmiany tego dania, takie jak Lasagne al Forno z południa Italii, często zawierającą sos pomidorowy, ricottę, mozzarellę oraz różnorodne warzywa czy nawet jajka na twardo.

W ostatnich dekadach popularność zdobyły również nowoczesne odmiany lasagne, odpowiadające na trendy dietetyczne i preferencje kulinarne współczesnych konsumentów. Lasagne warzywne, często bazujące na szpinaku, cukinii, bakłażanach czy grzybach, stały się ulubioną opcją dla wegetarian. Z kolei wersje bezglutenowe, w których makaron przygotowywany jest z alternatywnych mąk, jak ryżowa czy kukurydziana, umożliwiły osobom z nietolerancją glutenu cieszenie się smakiem tej wyjątkowej potrawy. Istnieją także bardziej kreatywne warianty, takie jak lasagne z owocami morza, lasagne z kurczakiem i pesto czy nawet lasagne deserowe, które zachwycają nietypowym, słodkim smakiem.

Jak się robi lasagne?

Przygotowanie lasagne, choć może wydawać się skomplikowane na pierwszy rzut oka, w rzeczywistości jest procesem dość prostym, jednak wymagającym nieco cierpliwości i staranności. Pierwszym krokiem jest przygotowanie poszczególnych składników. Jeśli wybieramy klasyczną lasagne alla Bolognese, najpierw należy przygotować sos mięsny ragù, który wymaga duszenia mięsa mielonego wraz z warzywami, winem i pomidorami przez kilka godzin. Następnie sporządza się sos beszamelowy, który powstaje poprzez zagotowanie mleka z masłem, mąką oraz przyprawami. Ważnym etapem jest także ugotowanie lub odpowiednie przygotowanie samych płatów makaronu – część z nich można wykorzystać bezpośrednio, nie gotując ich wcześniej, zależnie od wskazówek producenta.

Kolejnym etapem jest warstwowe układanie składników w odpowiednim, żaroodpornym naczyniu. Dno naczyń pokrywa się niewielką ilością sosu, następnie układa się pierwszą warstwę płatów makaronowych, którą pokrywa się równomiernie warstwą sosu mięsnego, sosem beszamelowym oraz serem parmezan. Całość powtarza się, tworząc kilka warstw, a następnie wieńczy grubą warstwą sosu beszamelowego i sera na wierzchu. Gotowe danie zapieka się w piekarniku przez około 40 minut, aż powierzchnia stanie się złocista i chrupiąca. Po wyjęciu z pieca warto dać lasagne chwilę na odpoczynek, co ułatwia krojenie i podkreśla bogactwo smaków.